دانلود پوستر این مقاله

طرح مهار و دفع سیلاب منطقه‌ی پارس جنوبی

محمدرضا تقی‌پور، امیرمحمد معصومی

چكيده

منطقه‌ی ویژه اقتصادی انرژی پارس، به عنوان یکی از بزرگترین قطب‌های انرژی جهان در بخش جنوب شرقی استان بوشهر قرار گرفته است. هدف اصلی این مجموعه بهره‌برداری از میدان گازی پارس جنوبی است که با ظرفیت تقریبی 500 میلیارد فوت‌مکعب(معادل 8/6 درصد کل گاز جهان) به‌طور مشترک در اختیار دو کشور ایران و قطر قرار دارد و به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان شناخته می‌شود. مجموعه عظیم انرژی و پتروشیمی پارس جنوبی، با مساحت 30 هزار هکتار در چارچوب دو سایت اصلی پارس 1 و پارس 2 شکل گرفته است و این سایت‌ها در باریکه‌هایی محصور میان یک رشته‌کوه مرتفع و دریا واقع شده‌اند. بارش‌های شدید و شیب تند این رشته کوه، از ناحیه 70 زیرحوزه با مساحت تقریبی 127 هزار هکتار باعث ایجاد سیلاب‌های ویرانگری است که همواره تاسیسات صنعتی گران‌بها و ارزشمند پالایشگاهی و پتروشیمی را تهدید می‌کنند. به منظور حفاظت از این سرمایه‌های ملی و تضمین بهره‌برداری بلندمدت از این مجموعه عظیم، طی بیش از بیست سال، سامانه‌ای گسترده و منسجم با هدف مهار و دفع سیلاب در دست طراحی و اجرا قرار دارد و بخش‌های  عمده‌ی آن نیز به بهره‌برداری رسیده که طی سال‌های اخیر علیرغم وقوع سیلاب‌های مخرب، به‌طور قابل توجهی در دفع و مهار سیلاب محدوده طرح موفق بوده است. اجزای اصلی سامانه مهار و دفع سیلاب پارس جنوبی را می‌توان به طور کلی مشتمل‌بر 21 سد، 80 کانال انتقال آب با طول تقریبی 85 کیلومتر، خاکریزهای حفاظتی با طول تقریبی 21 کیلومتر و 190 زیرآبگذر دانست که ظرفیت مهار و نیز انتقال سیلاب‌هایی با مجموع 10 هزار متر مکعب بر ثانیه (دوره بازگشت 500 سال) را دارا می‌باشند. در این مقاله سعی بر آن است تا ضمن ارائه مشخصات کلی سیلاب‌خیزی منطقه، به معرفی اجزای سامانه طرح مهار و دفع سیلاب پارس جنوبی و بخشی از ویژ‌گی‌های این سامانه پرداخته شود، این موضوع از آنجا اهمیت ویژه می‌یابد که کشور ایران، همواره در معرض سیلاب‌های مخرب قرار دارد و در سال‌های اخیر تحت تاثیر پدیده‌هایی همچون تغییر اقلیم، الگوی بارش نیز تغییر پیدا کرده است و حتی شاهد وقوع سیلاب‌های شدیدتری هستیم که ضرورت مطالعه و اجرای سامانه‌های مهار سیلاب را بیش از پیش نشان می‌دهد.

واژه‌هاي كليدي: سامانه‌های مهار سیلاب، سد، کانال