دانلود پوستر این مقاله

بررسی اثربخشی احداث سد‌‌های تأخیری در کاهش دبی اوج سیلاب، مطالعه موردی: حوضه آبریز رودخانه کن

مهرسا پولادی، جعفر یزدی، محمد شاه‌سوندی

چكيده

سد‌های تأخیری یکی از روش‌های سازه‌ای است؛ که برای مقابله با اثرات مخرب سیلاب‌ها بويژه در رودخانه‌های کوهستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سازه‌ها با ذخیره بخشی از حجم سیلاب در مخزن و رهاسازی آن با درنظر گرفتن ظرفیت آبراهه، موجب کاهش دبی پیک در پایین‌دست می‌شوند. مدیریت یکپارچه سیلاب یکی از رویکردهایی است که اهمیت ویژه‌ای در حوضه برنامه‌ریزی یافته است. براساس این مفهوم تاثیر مجموعه‌ای از اقدامات می‌بایست بر هم نیز مورد بررسی قرار گیرد چرا که ممکن است برآیند اقدامات صورت گرفته تاثیر منفی بر کل مجموعه ایجاد کند. احداث سازه‌های بند تأخیری نه تنها بر دبی پیک تأثیرگذار است؛ بلکه زمان رسیدن به دبی پیک را نیز جابجا می‌کند. در این پژوهش عملکرد بندهای تأخیری در کاهش دبی پیک سیلاب حوضه آبریز کن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین اثرگذاری (9.8%) مربوط به بند زیرحوضه کن میانی و کمترین آن (0.65) متعلق به زیرحوضه کشار است. استفاده از مخازن تأخیری در برخی از زیرحوضه‌ها نه‌تنها اثر مثبتی بر کاهش دبی پیک خروجی حوضه ایفا نمی‌کند؛ بلکه با جابجایی دبی پیک و افزایش احتمال همزمانی وقوع دبی پیک زیرحوضه‌های پایین‌دست، اثر منفی بر خروجی حوضه به‌دنبال دارد.

واژه‌هاي كليدي: سیلاب، رودخانه‌های کوهستانی، مدیریت یکپارچه سیلاب، روش‌های سازه‌ای، مخازن تأخیری